ویروس کرونا موجودیت جدیدی نیست و پیش از این نیز قربانیان زیادی گرفته بود، اما به تازگی، نوع جدید و جهش یافتهای از آن سر و کلهاش در شهر ووهان چین پیدا شده است. گفتنی است ووهان ششمین شهر بزرگ چین محسوب شده و محل زندگی ۱۱ میلیون نفر است. تا امروز نهم بهمن ماه ۱۳۹۸، ویروس کرونا ۶ هزار نفر را در شهر ووهان مبتلا کرده و از این بین نزدیک به ۱۳۰ نفر جان خود را از دست دادهاند.
سر و کله ویروس کرونا در سال ۲۰۱۹ از کجا پیدا شد؟
به گزارش هاتف امروز،برای نخستین دفغه، گزارشی از بروز یک بیماری شبیه ذاتالریه در شهر ووهان، توسط مقامات چینی به سازمان بهداشتی جهانی ارسال شد. افرادی که به این بیماری مبتلا شده بودند، به خاطر عجیب و متفاوت به نظر رسیدن آن، در قرنطینه نگه داشته شده و خیلی سریع تحقیقات برای یافتن منشاء بیمار آغاز شد. بر اساس بررسیهای اولیه مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ایالات متحده، این بیماری شبیه ذاتالریه از یک بازار محلی ماهیفروشان در ووهان ریشه گرفته است. یک روز بعد از اعلام این موضوع، بازار نام برده تعطیل شد.
۹ روز بعد از تاریخ گزارش اولیه مقامات چینی به سازمان بعداشتی جهانی مشخص شد نوع جدیدی از ویروس کرونا مسبب این بیماری شده است. گفتنی است کرونا در اصل نام خانوادهای از ویروسها است، به طوری که از بیماری سرماخوردگی عادی تا بیماری بسیار خطرناک سارس را در بر میگیرد. دو روز بعد و در روز ۲۱ دی ماه، اولین قربانی به خاطر ویروس کرونا گزارش شد. در ابتدا تصور بر این بود که افراد مبتلا همه از منبعی غیر انسانی به این بیماری گرفتار شده و انتقال انسان به انسان رخ نداده است، هر چند احتمال آن رد نمیشد.
در روز ۲۳ دی ماه، اولین فرد مبتلا به بیماری ناشی از ویروس کرونا در خارج از کشور چین، در کشور تایلند، رویت شد. این زن علائم خفیفی از بیماری ذاتالریه داشت و چند روز قبل، از شهر ووهان به تایلند بازگشته بود. سه روز بعد دیده شدن فرد گرفتاری به ویروس کرونا در ژاپن خبرساز شد. او نیز پیشتر، سفری به شهر ووهان چین داشت.
شش روز بعد از اولین قربانی، دومین نفر نیز در روز ۲۷ دی ماه در شهر ووهان به خاطر کرونا درگذشت. او یک پیرمرد ۷۰ ساله بود. بعد از این اتفاق، نگرانیها درباره ویروس مورد بحث افزایش یافت، به طوری که ایالات متحده آمریکا اعلام کرد مسافرانی که از شهر ووهان چین به شهرهای این کشور سفر میکنند، در فرودگاهها از نظر سلامت مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
در روز ۳۰ دی ماه، سومین فرد به خاطر ابتلا به بیماری مرموز جانش را از دست داد. در این زمان تعداد افراد گرفتار شده به بیماری نزدیک ۱۰۰ نفر اعلام شده بود. قضیه زمانی همه کشورهای دنیا را نگران کرد که روز به روز با افزایش شدت ویروس کرونا به شروع سال جدید چینیها در روز ۵ بهمن نزدیک میشدیم! با شروع تعطیلات، مردم زیادی از این کشور به نقاط مختلف دنیا سفر میکنند. اگرچه مقامات چینی خیلی زود اهالی شهر ووهان را قرنطینه کردند، اما کار از کار گذشته بود و ویروس کرونا به شهرهای پکن (پایتخت)، شانگهای و شنژن نیز سرایت کرد.
در ادامه نوبت به رویت فردی گرفتار به ویروس کرونا در کره جنوبی رسید. وی فردی چینی و ساکن شهر ووهان بود و تاکنون این بیماری علاوه بر کشور چین، کرونا از مرز برخی از کشورهای دیگر نیز رد شده، به نحوی که هر روز به لیست کشورهایی که کرونا در آن ورود پیدا کرده است، افزوده میشود. از کشورهایی مانند ژاپن، تایلند، سنگاپور، تایوان و کرهجنوبی گرفته که به چین نزدیکتر هستند تا آلمان و فرانسه و ایتالیا که در اروپا قرار دارند و حتی کشور آمریکا که فاصله جغرافیایی زیادی با چین دارد، ویروس کرونا جولان میدهد. آخرین خبرها حاکی از آن است که کرونا به روسیه هم رسیده و حتی به پشت مرزهای ایران نیز رسیده است.
منشاء بیماری کرونا ویروس جدید
تا چند روز پیش، احتمال انتقال بیماری از انسان به انسان در هالهای از ابهام قرار داشت، اما موضوع اکنون تایید شده است. اما ویروس کرونا از کجا نشات پیدا کرده و این مرتبه سر و کلهاش از کجا پیدا شده است؟ دو مظنون اصلی، سوپها و خوراکیهای تهیه شده از مارها و خفاشها هستند که با وجود چندشآور به نظر رسیدن از دید ما، جزو خوشمزهترین غذاهای چینیها محسوب میشوند! البته هنوز به صورت دقیق در این رابطه ریشهیابی نشده است، اما مارهای کریت و کبرای چینی دو گزینه احتمالی به شمار میروند.
در خانواده ویروسهای Coronaviruses، خطرناکترین موارد به بیماری سارس و مرس منجر میشوند. نکته اینجاست که آنها در زمره ویروسهای zoonotic قرار میگیرند. این موضوع نشان میدهد اولین افرادی که به بیماریهای نام برده مبتلا شدهاند، آن را از حیوانات دریافت کردهاند. وقتی ویروس در بدن یک حیوان ورود پیدا میکند، یک سری جهش ژنتیکی انجام داده و در ادامه قادر به بیمار کردن انسان میشود. نسلهای جدید به اندازهای جهش پیدا کردهاند که از انسان به انسان نیز منتقل میشوند.
اما گزارش دیگر، انگشت اتهام را به سوی خفاشها بردهاند. طبق مطالعات قبلی در زمان کشته شدن تعداد زیادی فرد به خاطر ابتلا به ویروسهایی از خانواده Coronaviruses، منشا اصلی SARS-CoV و MERS-CoV خفاشها بودند. این مرتبه نیز نقش آنها بسیار پررنگ اعلام میشود. سوپ خفاش که از آن به عنوان یکی از چندشآورترین غذاهای دنیا یاد میکنند، در حال حاضر محتملترین دلیل شیوع ویروس کرونا جدید است.
اولین افراد مبتلا، مشتریان و کارکنان یک بازار ماهی فروشی در شهر ووهان بودند، بازاری که خیلی زود بعد از این اپیدمی تعطیل شد. در بازار یاد شده، گوشت زنده موجودات مختلفی اعم از مرغ، گوسفند، خوک، شتر، الاغ، روباه، گورکن، جوجه تیغی، موش بامبو و انواع خزندگان به فروش میرسند. پیش از این، هیچ مطالعهای دربارۀ آلوده شدن حیوانات آبزی به ویروس کرونا اعلام نشده بود، به همین دلیل نگاهها به سمت سایر انواع موجودات به فروش رسیده در بازار ماهی فروشان ووهان رفت.
ارزیابی توالی کدکننده پروتئین اسپایک که تاج ویروس را شکل میدهد مشخص کرد نوع جدید ویروس کرونا که با نام ۲۰۱۹-nCoV شناخته میشود، شبیه به ویروسهای مرس و سارس از خفاشها آمده و پیش از آلوده کردن انسانها، در بدن این حیوان با جهش مواجه شده است. البته مدتی بعد، بررسی ریزبینانه توالی ژنتیکی DNA ویروس مجددا محققان را به ریشه گرفتن ویروس جدید کرونا از مارها رساند.
همچنان سوپ خفاش و در کل این پرنده پستاندار، عامل اصلی بیماری اهالی مردم ووهان محسوب میشود؛ در حیات وحش، خفاشها توسط مارها شکار میشوند. در نتیجه تغذیه مارها از این پستانداران پرنده سبب انتقال ویروس به آنها شده است. به عبارتی ریشه اصلی ویروس کرونا جدید هنوز خفاشها تلقی میشوند. با در نظر گرفتن این موضوع، سوال اصلی که برای محققان پدید آمده، چگونگی توانایی ویروس برای سازگار کردن خود با میزبانهای خون سرد و خون گرم است.
گمان میرود که این ویروس جدید از راه فروش غیرقانونی حیوانات وحشی در یکی از بازارهای ماهی ووهان به انسان منتقل شده باشد. با اینکه تحقیقات اخیر در چین نشان میدهد که خفاش میتواند منشاء احتمالی این ویروس باشد، مصرف سوپ خفاش چندان در این کشور متداول نیست و تحقیقات درباره منشاء دقیق این ویروس ادامه دارد.
علائم بیماری ۲۰۱۹-nCoV
تب، سرفه، تنگی نفس و مشکلات تنفسی حاد از جمله اصلیترین علائم بیماری محسوب میشوند. ممکن است قبل از بروز نشانههای اصلی، بیمار برای چند روز سرفههای بدون دلیل داشته باشد. در موارد حاد، مشکلات گوارشی نیز پدید آمده و اسهال به سراغ بیمار خواهد آمد. در گزارشهایی از بیماران مبتلا به ویروس کرونا جدید ووهان چین، اختلالات انعقادی و نارساییهای کلیوی نیز گزارش شده است.
همانطور که میبینید، علائم اصلی بیماری شباهت زیادی به سرماخوردگی دارند، به همین دلیل در ابتدا قادر به تشخیص دقیق نوع بیماری خود نیستید. به وسیله نمونهبرداری از مخاط بینی و گلو، نمونه برداری از خون یا دیگر انواع آزمایش، ریشه بیماری مشخص خواهد شد. در حالت معمول و خوشبینانه، انتظار میرود علائم بعد از چند روز از بین بروند، اما در صورتی که ویروس کرونا به دستگاه تنفسی تحتانی (نای و ریه) سرایت کند، مخصوصا در افراد دارای سن بالا، بیماریهای قلبی ایجاد کرده و در افرای دارای سیستم ایمنی ضعیف، به ذاتالریه منجر میشود.
آخرین آمارها کشته شدگان و مبتلایان
چین از ابتدای شروع این اپیدمی به صورت روزانه آمار دقیقی از شمار مبتلایان و قربانیان ویروس کرونا در اختیار رسانهها قرار میدهد. تا زمانی که این خبر منتشر می شود، نرخ مبتلایان به این ویروس جدید در چین در روز یکشنبه ۲ فوریه ۲۰۲۰ به ۱۴۳۸۰ نفر رسید و نرخ کشته شدگان به ۳۰۵ نفر رسید که از آمار افراد مبتلا به ویروس سارس در سالهای ۲۰۰۲-۲۰۰۳ پیشی گرفته است. براساس گزارشهای دریافتی روز یکشنبه ۲ فوریه ۲۰۲۰ یک مرد چینی بر اثر ابتلا به ویروس کرونا در فیلیپین فوت کرد و این اولین مورد ثبت شده مرگ بر اثر این ویروس مرگبار در خارج از چین است.
نسل تازه ویروس کرونا چیست و چقدر خطرناک است؟
نسل تازهای از ویروس کرونا یا کرونا ویروس در منطقهای از چین شیوع پیدا کرده که تا کنون جان دهها نفر را گرفته است. مقامات چین از مردم این کشور خواستهاند به شهر ووهان، محل انتشار این ویروس، سفر نکنند و به ساکنان شهر هم توصیه کردهاند در شهر بمانند.
تا کنون ابتلای هزاران نفر به این ویروس گزارش شده است. به غیر از چین مواردی دیگری از ابتلا به این بیماری در تایلند، کره جنوبی، ژاپن، تایوان، استرالیا و آمریکا هم مشاهده شده است. کارشناسان سازمان جهانی بهداشت در حال بررسی این موضوع هستند که آیا بیماری جدید تهدیدی در سطح جهانی است و آیا سرعت و سهولت گسترش این بیماری در حدی است که اعلام وضعیت اضطراری و محدودیت سفرهای بینالمللی را موجه جلوه دهد یا نه.
موارد بیماری عمدتا در چین است
شهر ووهان چین با تقریبا ۹ میلیون نفر جمعیت شبکه حمل و نقل عمومی را برای جلوگیری از شیوع ویروس تازه می بندد. در هفته ای که میلیون ها چینی در آستانه سال نو قمری به سفر می روند، به ساکنان این شهر توصیه شده آنجا را ترک نکنند. فرودگاه و ایستگاههای قطار این شهر به روی مسافران خروجی بسته خواهد بود.
شبکه های اتوبوسرانی، مترو، قایق ها و سایر وسایل حمل و نقل راه دور از ساعت ۱۰ صبح ۲۳ ژانویه به وقت محلی بسته خواهد بود. پیشتر به ساکنان ووهان توصیه شد از محلهای پرجمعیت پرهیز کنند و تجمعهای عمومی را به حداقل برسانند. دکتر تدروس قبریسوس، مدیر کل سازمان بهداشت جهانی، گفت که اینها “اقداماتی خیلی قوی” است که “نه فقط شیوع را کنترل می کند، بلکه انتشار ویروس در سطح بینالمللی را به حداقل می رساند.”
علائم ویروس جدید چیست؟
در معمولیترین حالت این ویروس باعث سرماخوردگی میشود اما در مواردی باعث سندروم حاد تنفسی یا همان “سارس” میشود. نشانههای ابتلا به این ویروس در انسان تب، سرفه، نفس نفس زدن و تنگی نفس است.
سرایت این ویروس بین انسانها چقدر آسان است؟
در همان ابتدای ماه دسامبر سال گذشته میلادی که این ویروس در انسان شناسایی شد، مقامات چینی گفتند این ویروس از انسان به انسان منتقل نمیشود. اما در حال حاضر مواردی از انتقال این ویروس از انسان به انسان، شناسایی شده است. پیتر هوربی، استاد از دانشگاه آکسفورد، میگوید: ” واضح است که این بیماری از انسان به انسان منتقل میشود. اما سوال حیاتی این است که چقدر انتقال آن آسان است.”
ویروس سارس را انسانها به هم میدهند اما ویروس مرس به سختی از انسان به انسان منتقل میشود و تنها از راه تماس مستقیم. ویروس جدید موجب عفونت ریه میشود و با سرفه و عطسه همراه است و احتمالا از همین راه هم سرایت میکند. کشف این موضوع هم بسیار مهم است که کدام افراد در برابر این ویروس آسیبپذیرتر هستند. هنوز مشخص نیست که این ویروس در چه دورهای بعد از انتقال، موجب عفونت میشود، قبل از بروز علائم آن در بدن یا هنگامی که علائمش در بدن شدید شد.
سرعت انتقال این ویروس چقدر است؟
به نظر میآید شمار مبتلایان به این ویروس در مدت چند روز به به هزاران نفر است. اما در حقیقت بسیاری از موارد تازه مبتلا به این ویروس، از چند روز قبل بیمار شده بودند و با تاخیر شناسایی شدند. اطلاعات کمی درباره نرخ رشد این اپیدمی وجود دارد. اما متخصصان معتقدند که شمار بیماران مبتلا به این ویروس احتمالا بالاتر از موارد ثبتشده است.
تا کنون مواردی از ابتلای به این بیماری در تایلند، کره جنوبی، ژاپن، تایوان، استرالیا و ایالات متحده هم مشاهده شده است. این بیماری نخستینبار در شهر ووهان چین بروز کرد و تمام مبتلایان به آن در کشورهای مختلف کسانی بودهاند که پیشتر به این شهر سفر کرده بودند. اما این نگرانی وجود دارد که این ویروس توسط میلیونها نفر که برای جشن سال نو میلادی در چین سفر میکنند، در اواخر ماه جاری میلادی، همهگیر شود.
آیا احتمال دارد که ویروس جهش پیدا کند؟
ویروسها همیشه در حال تغییر و جهش هستند. اما اینکه به چه صورتی تغییر میکنند ناشناخته است. خانواده ویروس کرونا همیشه از گونه حیوانی به گونه دیگری منتقل شده است. این ویروس برای انتقال آسانتر ممکن است تکامل پیدا کند و موجب بیماری سختتری شود. دانشمندان در حال تحقیق درباره این موضوع هستند.
راه درمان چیست و این ویروس چطور متوقف میشود؟
متاسفانه هنوز هیچ راه درمان قطعی و واکسنی برای این ویروس وجود ندارد. بنابراین تنها راه جلوگیری از سرایت آن تشخیص زودهنگام و درمان بیمار در قرنطینه است. باید به دنبال افرادی گشت که با بیماران این ویروس در تماس بودهاند و آنها را زیر نظر گرفت. در قدم بعدی باید محدودیتهای مسافرتی ایجاد کرد و از گردهماییهای عمومی جلوگیری کرد.
شناسایی دو مورد مشکوک در ایران
مسئولان وزارت بهداشت ایران پیش از این با اشاره به موارد ابتلا در کشورهای همجوار از جمله امارات، عراق و پاکستان نسبت به نزدیک شدن این ویروس به مرزهای ایران هشدار داده بودند. خبرگزاری رسمی ایران روز پنجشنبه به نقل از رئیس یکی از دانشگاههای تبریز اعلام کرد دو زن تبعه کشور چین که علائم آنفولانزای مشکوک به کرونا در آنها شناسایی شده در یکی از بیمارستان های این شهر بستری شده و تحت مراقبت قرار گرفته اند.
محمد حسین صومی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز با تایید این خبر تصریح کرده است که افراد یاد شده ۳۶ و ۳۷ ساله بوده از طریق مرز آستارا وارد ایران شدهاند. دو زن چینی که علائم مشکوک به بیماران حامل ویروس کرونا در آنها یافت شده پنج روز قبل از کشورشان وارد جمهوری آذربایجان شده بودند. یکی از سوالات رایج در پیشگیری از ابتلا به این ویروس، استفاده از ماسکهای تنفسی است و اینکه آیا این ماسکها در جلوگیری از انتقال ویروس موثرند؟
در این زمینه باید گفت که ماسکهای مورد استفاده در مراکز درمانی که با عنوان ماسکهای جراحی شناخته میشوند، کاربردشان برای جلوگیری از ورود قطرات ریز مایعات و یا ذرات درشت معلق در هوا به سیستم تنفسی است. ماسکهای N95 نیز نوعی ماسک تخصصی هستند که برای کاهش احتمال ورود ویروس به سیستم تنفسی طراحی شدهاند.
باید توجه داشت که هیچکدام از ماسکها اطمینان قطعی در عدم انتقال عفونت یا ویروس را تضمین نمیکنند. بنابراین رعایت بهداشت شخصی، شستوشوی مرتب دستها، عدم تماس دستها با دهان، بینی و چشمها بسیار موثر بوده و اکیدا توصیه میشود.
راهنمای ساده و مختصر برای پیشگیری از “کرونا”
برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا، بلافاصله بعد از ورود به خانه، دستهای خود را بشویید و ضدعفونی کنید. این را از همه اعضای خانواده بخواهید. همچنین در محل کار نیز با همکاران چنین قراری بگذارید… سیستم ایمنی بدنتان را با خوردن ویتامین C ، میوه ها، سبزیجات و داروهای تقویتی، ارتقا دهید. خوردن روزانه یک لیوان “آب ولرم + آب لیموی تازه + یک قاشق عسل طبیعی” توصیه می شود.
«پیشگیری از کرونا» ؛ این مهم ترین دغدغه ما در روزهایی است که گسترش ویروس مرگبار کرونا تیتر مستمر رسانههای جهان است؛ ویروسی که به همسایگی ایران نیز رسیده و بعید نیست به زودی خبر ورودش به ایران نیز منتشر شود. در این مطلب، تمام آنچه می توانیم برای جلوگیری از ابتلا به کرونا انجام دهیم را یکجا جمع کردهایم و با زبانی ساده توضیح دادهایم. لطفا بخوانید و به دیگران نیز بفرستید:
۱ – ویروس کرونا، عمدتاَ از راه دهان، بینی، چشم و گوش وارد بدن می شود. بنابر این دست هایتان را قبل از شست و شوی کامل با آب و مایع دستشویی به این ۴ قسمت بدن نزنید.
۲ – هر روز چندین بار دست هایتان را با آب و مایع دستشویی و هر بار به مدت نیم دقیقه با دقت بشویید. اگر مایع یا ژل ضدعفونی کننده هم بزنید، بهتر است.
۳ – همراه تان یک مایع ضدعفونی کننده کوچک داشته باشید تا در محیط های عمومی مانند مترو و خیابان و … که دسترسی سریع به آب و مایع دستشویی ندارید، بعد از تماس با افراد و اشیاء، مدام دست هایتان را ضدعفونی کنید.
۴ – اگر نزدیک شما، کسی سرفه با عطسه کرد، فوری دهان و بینی تان را ببندید و حتی المقدور چند متری از او دور شوید، چون یکی از راه های انتقال کرونا، تنفس است.
۵ – اگر مسوول اشیائی هستید که دست های افراد مدام با آنها در تماس است، آنها به کرات ضدعفونی کنید؛ مانند دستگیره های در، ستون های فلزی اتوبوس و مترو که افراد برای حفظ تعادل، آنها را می گیرند، پیشخوان بانک ها و ادارات، خودکارهای عمومی بانک ها، دکمه های آسانسور و خودپردازها ، نازل بنزین، نرده های کنار پله ها و … .
همچنین سعی کنید تا حد امکان به چنین اشیائی دست نزنید و اگر هم زدید – که اکثراً ناگزیر هستید – دست های خود را بشویید یا ضدعفونی کنید و قبل از شست و شو، به آن ۴ قسمت بدن که در بند اول گفتیم، دست نزنید.
۶ – دست دادن و روبوسی را به حداقل ممکن برسانید.
۷ – بلافاصله بعد از ورود به خانه، دست های خود را بشویید و ضدعفونی کنید. این را از همه اعضای خانواده بخواهید. همچنین در محل کار نیز با همکاران چنین قراری بگذارید.
۸ – سیستم ایمنی بدن تان را با خوردن ویتامین C ، میوه ها ، سبزیجات و داروهای تقویتی، ارتقا دهید. خوردن روزانه یک لیوان “آب ولرم + آب لیموی تازه + یک قاشق عسل طبیعی” توصیه می شود.
۹ – میوه ها و سبزیجات را با آب و چند قطره مایع ظرفشویی بشویید.
۱۰ – غذای آلوده از راه های انتقال کروناست. از خوردن غذا و مایعات در جاهای غیر مطمئن جدا خودداری کنید.
۱۱ – غذاهایتان کاملا پخته شود. بنابراین از خوردن غذاهای نیم پز مانند تخم مرغ عسلی، استیک نیم پز یا آبدار خودداری کنید.
تاکید می شود مرغ و گوشت قرمز و شیر را خوب بجوشانید و کامل بپزید.
۱۲ – مسواک تان را مدام با مایع دستشویی بشویید و ضدعفونی کنید.
۱۳ – برخی ویروس های مشابه کرونا به ندرت از طریق بخارات مدفوع نیز می توانند وارد فضای تنفسی شوند. از توالت های عمومی که در آنها بهداشت رعایت نمی شود استفاده نکنید.
۱۴ – تا حد امکان در خانه بمانید، اگر بیرون رفتید بکوشید به جاهای شلوغ نروید و مدام دست هایتان را ضدعفونی کنید.