ناطقان: اكبر تركان، موثرترين همراه روحاني در انتخابات سال ٩٢ و يكي از معتمدين اوست كه امروز علاوه بر عضويت در شوراي مركزي حزب اعتدال و توسعه، پستهاي مختلفي را در اختيار دارد. او در تحليل رفتار اخير احمدينژاد و سفرها و سخنرانيهاي او ميگويد: مهم اين است كه تفكر احمدينژادي در انتخابات حضور داشته باشد حال اينكه اين تفكر را چه فردي نمايندگي كند در درجه بعدي اهميت قرار ميگيرد. او نسبت به تاييد صلاحيت احمدينژاد چندان خوشبين نيست اما در عين حال ميگويد هيچ برنامهاي براي جلوگيري از ورود احمدينژاد به انتخابات ندارند. او درباره موضوعاتي كه احمدينژاد براي سخنراني انتخاب ميكند البته سخنان جالبي دارد. ميگويد با حرف زدن درباره انسان كامل نميتوان كارنامه عملكرد دولتهاي نهم و دهم را مخفي كرد. احمدينژاد بايد پاسخگوي عملكردش باشد و مسووليت ميراثي را كه براي روحاني گذاشته بپذيرد.
ارزيابيتان از تحركات جديد آقاي احمدينژاد چيست؟ اهداف او از برنامههايي مثل برنامه آمل چيست؟
اين يك پديده طبيعي است. تفكر احمدينژادي با شكست در يك انتخابات از بين نميرود. كما اينكه تفكر اصلاحطلبي با دولت احمدينژاد از بين نرفت. اصولا تفكرات و انديشهها از بين نميروند بلكه در هر دوره با هم رقابت ميكنند. خوب هم هست كه در ميدان بمانند و با هم رقابت كنند. من فكر نميكنم تفكر احمدينژادي با پيروزي آقاي روحاني در انتخابات از بين رفته است. عدهاي در كشور ما هستند كه در بين همه اقشار طرفدار دارند. افرادي كه مشابه آقاي احمدينژاد فكر ميكنند در اقشار جامعه وجود دارند و در بين علما و ديگر اقشار طرفدار دارند. اين افكار از بين نميروند و در هر انتخاباتي خواهند آمد. كما اينكه در انتخابات مجلس دهم نيز فكر احمدينژادي حضور داشت. تفكر او هم يكي از تفكرات موجود است؛تفكري كه نقش مردم را كوچك ميداند و براي عوامل ديگر نقشهاي مهمتري قايل است. مثل حرفي كه ميگويد اين مردم نبودند كه شاه را سرنگون كردند بلكه روشهاي ماورالطبيعه بود كه شاه را سرنگون كرد.
در چه صورت اصولگرايان به سمت آقاي احمدينژاد باز ميگردند؟
اصولگرايان نيز طيف گستردهاي دارند. در بين اصولگرايان افرادي را داريم كه در كنار روحاني براي پيروزي مذاكرات همكاري كردند و در مجلس به نفع آن راي دادند. همراهان احمدينژاد نيز بخشي از اصولگرايان هستند. نميتوان گفت كه اصولگرايي يعني احمدينژاد. همه افكار از جمله اصولگرايي با همه طيفها مورد احترام ما هستند.
آنها بايد با هم رقابت كنند و خوب است كه روي ميز رقابت كنند. زير ميز و در پوششهاي ديگر و پيچيده كه بعضا اغتشاش اجتماعي ميكنند نبايد باشد. آشكارا رقابت شود؛ حرفشان را بزنند و مواضعشان را بگويند. مردم هم به خوبي رصد كرده و انتخاب ميكنند.
شما معتقديد كه بخشهايي از جريان اصولگرايي حامي احمدينژاد است؟
بله. بخشهايي از اصولگرايان هم هستند كه از دولت روحاني حمايت ميكنند. مگر مجلس نهم با اكثريت اصولگرايي به برجام راي نداد؟
در شرايط بحراني آيا ممكن است بخشي از جريان اصولگرايي كه مشابه تفكر احمدينژاد نميانديشد مطابق شرايط به سمت او باز گردد؟
اصولگرايان واقعي ظرفيت خودشان را به پاي احمدينژاد نميريزند. اصولگرايان واقعي به سمت پيشرفت كشور و اهداف تعيين شده توسط مقام معظم رهبري حركت ميكنند و به نظر من بسياري از آنها با آقاي روحاني همكاري خواهند كرد.
آيا آقاي احمدينژاد ميتواند اعتماد برخي نهادهاي حاكميت و بخشهايي از جريان اصولگرايي را به سمت خود جلب كند؟آيا شوراي نگهبان او را تاييد ميكند؟
به نظر من نهادهاي حاكميت و بخشهايي از اصولگرايان نسبت به او ارزيابي دارند و بعيد ميدانم كه ارزيابي ايشان با اين تبليغات تكاني بخورد.
احمدينژاد با كدام جناحها و گروههاي سياسي بايد رقابت كند؟
اگر رقابتي كلي بگوييم بايد بگوييم افراطيون بايد با عقلگرايان رقابت كنند. در بين عقلگرايان هم اصولگرا و هم اصلاحطلب وجود دارد.
مشابه دو قطبي انتخابات مجلس دهم رخ ميدهد؟
بله. يا مشابه انتخابات رياستجمهوري يازدهم رخ خواهد داد كه عقلگرايي و تدبير پيروز شد.
احمدينژاد به رياستجمهوري فكر ميكند يا به فراتر از آن؟
تا به حال نگفته كه به رياستجمهوري فكر ميكند. چنين چيزي را از خود او نشنيدهايم.
احمدينژاد چگونه ميتواند نگاه جامعه نسبت به خود را تغيير كند؟ اگر بخواهد بازگردد بايد برنامه خوبي براي مساعد كردن افكار عمومي نسبت به خود داشته باشد.
احمدينژاد را ميگوييد يا تفكر او؟ به نظر من تفكر او حتما در هر انتخاباتي هست؛ در هر انتخابات ميآيد و در انتخابات مجلس دهم نيز آمد.
شخصا چطور؟
به نظر من دوره شخص او تمام شده است. شخص او مهره سوخته است اما تفكر او باقي مانده است.
تخريب احمدينژاد به نفع او است يا به ضرر او؟
تخريب در هر نوعي بد است. بايد واقعيتها را بيان كرد تا مردم مطلع شوند. در بيان واقعيتها تخريب وجود ندارد. تخريب حرفي غيرواقعي است. اگر فردي گفت ٢٢ ميليارد ارز به چند صرافي داده شده كه حساب و كتابهاي آن معلوم نيست بر اساس اطلاعات و آمار ثبتشده در نظام بانكي كشور است. نام چنين حرفي تخريب نيست. هر كسي كارنامهاي دارد و بايد مسووليت كارنامه خود را بپذيرد. تخريب حرف غيرواقعيزدن است. احمدينژاد نيز مسوول كارنامههايي است كه مسووليت آن را به عهده داشته است.
عدم موفقيت دولت روحاني چقدر ميتواند به احمدينژاد ميدان براي بازگشت دهد؟
تا الان كه دولت روحاني درخشيده و موفقيت داشته است و از عدم موفقيت عبور كرده است. اصليترين قولي كه روحاني به مردم داد اين بود كه تهديد را از جامعه دور كند و اين كار را كرد.
يعني فكر ميكنيد نقايصي وجود ندارد؟
همه نقص دارند. نارسايي همه دارند.
احمدينژاد از دريچه دستاوردهاي اقتصادي پس از برجام ميتواند وارد شود؟
خرابيهايي كه امروز دولت روحاني آن را حل ميكند از دستاوردهاي دولت احمدينژاد است. ما اكنون به آثار همانها گرفتار هستيم. اگر سيستم بانكي ما متلاشي شده به همين خاطر است. بدهيهاي سيستم بانكي مگر در اين دولت درست شده است؟ اين بدهيهاي هنگفت در دولت قبل ايجاد شده و ضايعات آن گريبانگير ما شده است. اگر ٣٥ ميليارد دلار منابع بانك مركزي به دست شركت نيكو بوده و غيرموجه هزينه شده در دولت قبل بوده است. اگر ٥٤٠ ميليارد تومان جمعا دولت به بانكها و سيستم بانكي و غيربانكي از جمله پيمانكاران و صندوقهاي بازنشستگ بدهكار است در دولت پيشين بوده است. مثل اينكه افراد فراموش كردهاند كه اينها به دولت آقاي روحاني به ارث رسيده است. من حاضر هستم در مورد تكتك آنها صحبت كنم كه بدهيهاي ارزي به بانك مركزي از طريق شركت نيكو و بدهي به پيمانكاران و صندوقهاي بازنشستگي از دولت قبل به ما رسيده است. وضعيت ناهنجاري در مصرف انرژي و وضعيت ناهنجار بازار انرژي محصول دولت قبل است. بحران سفرههاي زيرزميني و خشك شدن آنها محصول همه دولتهاي پيشين است. بحران درياچه اروميه محصول همه دولتهاي قبل است. بحران محيط زيست محصول همه دولتهاي قبل است. دولت روحاني اين بحرانها را شناسايي كرده و بيان كرده كشور دچار اين چالشها است. چالش آب، محيط زيست، يارانه، انرژي، سيستم بانكي و ناهنجاريهاي نظام اداري در كشور وجود دارد و دولت روحاني آنها را شناسايي كرده است. بعضي محصول دولتهاي نهم و دهم و برخي هم انباشته شده از ادوار قبل تا الان است. اينها عدم موفقيت دولت روحاني نيست. دولت روحاني اين مشكلات را شناسايي كرده و براي حل آن دارد در برنامه ششم اقدام ميكند.
سبد راي احمدينژاد چقدر است و چه تفاوتي با سبد راي جليلي دارد؟
همان رايي كه در ٩٢ به رقباي روحاني دادند سبد راي احمدينژاد است.
همان سبد راي آقاي جليلي؟
همان رايي كه به افراطيها در انتخابات ٩٢ داده شد. من نميخواهم اسم ببرم.
جديترين رقيب احمدينژاد در اردوگاه اصولگرايي چه كسي است؟
اين را بايد از اصولگرايان بپرسيد. اصولگرايان همانطور كه در انتخابات مجلس دهم به صحنه آمدند در اين انتخابات نيز به صحنه ميآيند. البته همه اصولگرايان طرفدار احمدينژاد نيستند. بخش مهمي از اصولگرايان همراه دولت روحاني بودند و هستند. بخش كوچكي از اصولگرايان هستند كه افكار احمدينژادي را نمايندگي ميكنند.
در سه سال گذشته احمدينژاد درباره مسائلي مثل گفتمان امام و انقلاب، آينده انقلاب و تكامل انسان سخنراني داشته است. اين را نشانه چه ميدانيد و فكر ميكنيد چه برنامهاي از اين طريق ممكن است داشته باشد؟
چالشهاي دولت يازدهم امروز محصول عملكرد احمدينژاد بوده است. نتيجه نهايي همين افكاري كه ميگوييد همين ميشود كه امروز از تخريبها و خسارتها به كشور ميبينيم. دولت احمدينژاد در دولت نهم و دهم كارنامهاي دارد كه بايد مسووليت آن را بپذيرد. آنها را رها كنيم و برويم درباره پيغمبر اكرم صحبت كنيم كارنامه گم ميشود؟ اگر درباره مكتبگرانقدر اسلام حرف بزند نميتواند عملكرد خود را پنهان كند. راجع به دين علما حرف ميزنند. كارنامه او معلوم است. آقاي جهانگيري بارها درباره كارنامه احمدينژاد حرف زده است.
شبكه احمدينژاد در دولت روحاني مقداري باقي مانده و اثراتي هم داشته است. اين شبكه چه مشكلاتي براي دولت روحاني به وجودآورده است؟
دولت روحاني با چالشهاي يازدهگانهاي مواجه است كه از آن به آب، محيط زيست، انرژِي، يارانه، نظام بانكي، بنگاهداري و غيره است كه دولت با آن مواجه است و محصول عملكرد گذشته است.
طرح مباحثي همچون يارانه ٢٥٠ هزار توماني با چه هدفي در بين افكار عمومي طرح ميشود؟
آگاهي مردم را نسبت به اين مساله در انتخابات مجلس دهم مشاهده كرديم. مردمي كه با اين هوشياري در انتخابات شركت كردند و با اين عظمت راي دادند گول قول يارانه را ميخورند؟
در گذشته احمدينژاد با حرفهايي مثل جنبش تهيدستان و عدالت اجتماعي وارد عرصه سياست شد. در حال حاضر آيا ممكن است شرايطي ايجاد شود كه با همين حرفها وارد عرصه شود؟
جنبشهايي كه احمدينژاد به آن هشت سال مديريت كرد چه نتيجهاي در برداشت؟ اينها كارنامههايي دارند و اين كارنامه را نميتوان كنار گذاشت. احمدينژاد اگر هم بخواهد بيايد بايد از اين كارنامه دفاع كند.
احمدينژاد ريزشهاي كمي در حوزه تشكيلات نداشت. آيا توان و نيرويي براي مبارزه سياسي از اين منظر دارد؟
آنها همه قدرت تشكيلاتي خود را در انتخابات يازدهم رياستجمهوري به كار گرفتند. آنها همه توانايي تشكيلاتي خود را عرضه كردند. غير از آنچه در انتخابات يازدهم رياستجمهوري رخ داد از آنها نميتوان سراغ كرد.
بين گروههاي موجود چه كساني حاضر هستند با احمدينژاد همكاري كنند؟
تندروها و افراطيوني كه فكر ميكنند مردم نقش مهمي ندارند بلكه قدرتهاي ماوراء الطبيعه هستند كه نقش دارند. آنهايي كه مردم را زينت حكومت ميدانند و ركن مشروعيت حكومت نيستند و مردم را اصل نميدانند. افرادي كه فقط مردم را موجهايي ميدانند تا روي آن سوار شوند. مردم ما ديگر اين مراحل را گذراندهاند.
شما از ورود احمدينژاد به عرصه انتخابات استقبال ميكنيد؟ آيا آن را دردسري براي دولت روحاني ميدانيد؟
رقابتها هميشه وجود دارد. قطعا تفكر احمدينژادي در انتخابات بعدي وجود خواهد داشت. اينكه شخصا بيايد يا فرد ديگري اين افكار را نمايندگي كند معلوم نيست. او نگفته كه به عرصه ميآيد و فكر ميكنم تفكر اعتدالي با اين افكار رقابت ميكند.
تفكر احمدينژادي در كدام حوزههاي اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي ممكن است هدف بگيرد؟
آنها انديشههايشان در اقتصاد را نشان دادهاند. نماد انديشههاي دولت نهم و دهم را ديديم كه عبارت از يارانه، سهام عدالت و مسكن مهر و همچنين پايبند نبودن به اصولي كه نتيجه آن بحران آب، انرژي و محيط زيست و دست كردن در جيب بانكها بود.
اعتدالگرايان و اصلاحطلبان براي اينكه انتخابات ٩٦ را به نفع خودشان رقم زنند و ورود احمدينژاد را سختتر كنند، چه بايد كنند؟
از ورود هيچ كس نبايد مانع شد. اين افكار بايد به رقابت بيايند و ما بايد از حضور انديشههاي مختلف در انتخابات استقبال كنيم. اينكه چه كسي اين انديشهها را نمايندگي ميكند صحنه رقابت را تعيين ميكند اما افكار احمدينژادي در انتخابات ميآيد و رقابت ميكند. براي اينكه راي مردم را به دست آورند، اصول مديريت منابع آبي و محيط زيستي را بهم ميريزند. تفكر روحاني هم مشخص است و حتي دو كتاب درباره آن منتشر كرده است. براي نخستينبار است كه رييسجمهوري انديشههايش را طي كتابهايي قبل از روي كار آمدن منتشر ميكند.