به گزارش هاتف امروز به نقل از«تابناک» سوال اساسی این است: کدام کشور خلاق ترین و مبتکرترین کشور دنیا است؟ پاسخ به این سوال هدف اصلی گزارش سالیانه Global Innovation Index یا اندیس جهانی ابتکار و خلاقیت است که روز گذشته از سوی دانشگاه Cornell، مدرسه اقتصادی INSEAD و سازمان جهانی مالکیت معنوی منتشر شده است.
رتبه بندی ۱۴۱ کشور جهان در این گزارش با استفاده از ۷۹ فاکتور مختلف ارائه شده است و در واقع هیچ تعجبی ندارد که کشورهای سوییس، انگلستان (بریتانیا) سوئد، هلند و ایالات متحده به ترتیب در صدر جدول رتبه بندی امسال قرار گرفته اند. در سوی دیگر و در انتهای این جدول رتبه بندی نیز به ترتیب کشورهای سودان، توگو، گینه، میانمار و یمن قرار گرفته اند.
اما امسال محققان در این گزارش به غیر از رتبه بندی کشورها اطلاعات و داده های جالب توجه دیگری را نیز در مورد کشورها ارائه کرده اند. از جمله کیفیت ابتکارات و اختراعات، وضعیت عملکرد کشورها با توجه به اقتصاد آنها و نظیر آن. همین امر منجر به تولید اطلاعات جالبی شده است از جمله نمودار بالا که به خوی نشان نیدهد که کشورهای آفریقایی در زمینه ابتکارات و اختراعات تقریبا همگی در سطحی بالاتر از وزن اقتصادی خود عمل کرده اند.
همچنین نمودار زیر که حاکی از آن است که غول اقتصادی نظیر چین علیرغم حجم انبوهی از حق ثبت های انحصاری که داشته است هنوز فاصله زیادی با کشورهای رده اول در حوزه ابتکار، اختراع و خلاقیت دارد:
اما نگاهی به جایگاه ایران در رتبه بندی و گزارش امسال نشان از آن دارد که کشور ما همچنان جزو کشورهایی است که در رده ۱۰۰ به پایین رتبه بندی قرار دارند. ایران در گزارش امسال جزو کشورهای منطقه آسیای مرکزی و جنوبی طبقه بندی شده است و در این منطقه تنها کشورهای هند و قزاقستان توانسته اند به ترتیب با رتبه های ۸۱ و ۸۲ جزو کشورهای زیر رتبه ۱۰۰ قرار بگیرند.
ایران با رتبه ۱۰۶ در جهان توانسته است در منطقه خود جلوتر از کشورهای دیگر یعنی قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، بنگلادش، پاکستان و نپال قرار بگیرد و همچنین ایران جزو کشورهایی است که در حوزه اختراعات و ابتکارات عملکردی ضعیف تر از وزن و وضعیت اقتصادی خود (در نسبت با تولید ناخالص داخلی) داشته است:
نگاهی به آمار مقایسه ای ایران البته نشان میدهد که جایگاه ایران نسبت به سال گذشته کمی بهبود پیدا کرده است. در گزارش سال ۲۰۱۴ ایران در میان ۱۴۳ کشور دنیا رتبه ۱۲۰ را به خود اختصاص داده بود که اکنون رتبه ۱۰۶ برای سال ۲۰۱۵ حاکی از صعود ۱۴ پله ای ایران در این رتبه بندی است.
اما نگاهی کلی به آمار ارائه شده از ایران در این گزارش نشان دهنده وضعیت اسفناک ایران در زمینه های مختلف است. طبق این آمار رتبه ایران در شاخص محیط سیاسی ۱۲۵، شاخص ثبات سیاسی ۱۲۸، شاخص کارایی دولت ۱۱۲، شاخص کیفیت نظام بخشی و نظارتی ۱۳۷، شاخص حاکمیت قانون ۱۲۳، شاخص آموزش ۹۷ و شاخص بودجه و هزینه در امر آموزش ۹۵ در میان ۱۴۱ کشور است.
تنها رتبه های جالب توجه ایران در این گزارش مربوط به شاخص سهولت در راه اندازی کسب و کار ۵۳، تحصیلات تکمیلی ۴، فارغ التحصیلان مهندسی و علوم ۱ و تحقیق و توسعه ۵۹، است.
همچنین نگاهی به وضعیت ایران در حوزه مخابرات و خدمات آنلاین و الکترونیک نیز جایگاه نه چندان مطلوب ایران را در این زمینه نشان میدهد: رتبه در شاخص تکنولوژی اطلاعات و مخابرات ۹۶، شاخص دسترسی به مخابرات و ارتباطات ۷۱، خدمات آنلاین دولتی ۸۷ و مشارکت الکترونیک ۱۰۴٫
این همه آمار مربوط به ایران در این گزارش نیست و بسیاری دیگر از شاخص ها وجود دارد که جز در موارد معدودی از آنها، جایگاه ایران در میان کشورهای مورد بررسی در گزارش چنگی به دل نمیزند. همانگونه که اشاره شد هرچند هنوز این توجیه وجود دارد که نسبت به سال گذشته جایگاه ایران بهبود داشته است، اما آمار فعلی حاکی از عدم تطابق کامل میان وضعیت فعلی و اهداف تعیین شده است.
